گفت‌وگوی چابک و تازه‌کار (۴) – agilist and novice

تازه‌کار: سلام
چابک: سلام

تازه‌کار: امروز می‌خواهم یک سوال شخصی از شما بپرسم. این پرسش با خواندن این مطلب برایم پیش آمده است.
چابک: بفرمایید.
تازه‌کار: چرا شما به متد خاصی اشاره نمی‌کنید و مدام کلمه چابک را به کار می‌برید.
چابک: مثلاً کدام متد؟
تازه‌کار: مثلاٌ اسکرام.
چابک: متوجه شدم. اجازه دهید کمی درباره آن توضیح دهم.
در گردهمایی سال ۲۰۰۱ که منجر به بیانیه چابک شد، همه شرکت‌کنندگان در مورد اولین موضوعی که توافق داشتند این بود که: ما به دنبال تجمیع و تلفیق متدها برای ایجاد چیزی به نام متدولوژی سبک یکپارچه-(Unified Light Methodology” (ULM- نیستیم. بعد از حدود یازده سال از آن زمان، چیزی که پیشروان متدها بدان تأکید می‌کنند این است که ما واژه مشترکی به نام “چابکی” داریم و نه یک متد خاص.
اجازه دهید مثالی عرض کنم:
کیفیت طراحی یکی از موضوعات تاکید شده در متدهای چابک است. متد DSDM با به‌کارگیری مجموعه‌ای از نمونه‌سازی‌ها(Prototype) به حوزه‌های ناشناخته یا ناپایدار تکنولوژی، کسب‌وکار و رابط کاربری حمله می‌کند. Scrum با استفاده از جلسات کوتاه روزانه و بازنگری‌های جامع انتهای Sprint استفاده می‌کند. XP از تکنیکهای Spike و TDD کمک می‌گیرد و …. اینها نمونه‌هایی از تکنیکهایی هستند که در این متدها وجود دارند.
چرا باید فقط به یک یا دو متد بسنده کنیم و آموزه‌هایشان را یاد نگیریم و به کار نبندیم؟ چابکی تاکید فراوانی بر سازگاری و تطابق با محیط دارد. در هر شرایطی، روش تطبیق‌پذیری و سازگاری متفاوت خواهد بود. یادگیری آموزه‌های همه متدهای چابک، کمک خواهد کرد تا انتخاب مناسبی برای جااندازی آنها داشته باشیم.

بسنده کردن به یک متد، به خلاقیت و نوآوری شما، آسیب خواهد زد، آن چه یکی از اهداف متدهای چابک است.

بگذارید مثالی دیگری عرض کنم.
طول دوره هر تکرار یکی از موضوعات مهم در روشهای تکراری(iterative) و از جمله متدهای چابک است. تعداد روزهای پیشنهادی برای دوره تکرار در هر یک از متدهای چابک، عددهای متفاوتی است. کدام یک را به عنوان دوره تکرار انتخاب می‌کنید؟ تا وقتی چند انتخاب و چرایی هر یک از آنها را ندانید، فقط به همان یک انتخاب بسنده خواهید کرد.

یادتان باشد که بعضی از متدها کاربردهای خاص دارند مثلاً اسکرام یک چارچوب زیبای مدیریتی است. اما همین چارچوب زیبا، در مورد مباحث فنی و تخصصی تولید نرم‌افزار ادعایی ندارد. در خیلی از تیمها، آن چه که آزاردهنده است، موضوعات فنی و تخصصی است و نه موضوعات مدیریتی.

تازه‌کار: اوه. تا حالا فکر می‌کردم که فقط یکی از متدهای چابک را انتخاب و آن را اجرا کنم. به کسی نگویید، ولی هدف پنهان این بود که ادعا کنم که ما نیز چابک شده‌ایم.

چابک: اشکالی ندارد. جوانی است و هزار تا دردسر.

اما به یک نکته دیگر توجه کنید. هدف این نیست که یک یا چند متد چابک را اجرا کنید، هدف این است که خود را با شرایط بازار، مشتریان و کسب‌کار سازگار کنید. آنها به دنبال محصولاتی جدید و نوآورانه هستند و البته خیلی زود هم آنها را می‌خواهند. به عبارت دیگر ضروری است که چالاک باشید و نه مجری متدهای چابک.

با این دیدگاه جاهایی نیاز به نظم و نظام (Discipline) خواهید داشت و متدهای چابک مسائل شما را حل نخواهند کرد و بر عکس، جلوی سازگاری و تطبیق‌پذیری شما را خواهند گرفت. در این شرایط ضروری است نگاهی به متدهای با نظام (Discipline based methods) داشته باشید و از تجربه‌ها و آموزه‌های آنها استفاده کنید.

تازه‌کار: آیا این پیشنهاد شما، ریسکی هم دارد؟
چابک: البته.
این که یک متد چابک را انتخاب کنید و سعی در اجرای آن کنید، نسبت به بهبود سازوکار تیم مبتنی بر همه درس‌آموخته‌ها، کار ساده‌تری است. هر چند در همه شرایط، مناسب نیست، اما برای شرایط مناسب، نتایج فوق‌العاده‌ای به همراه خواهد داشت.

دو تیم را به یاد می‌آورم که دو شیوه مختلف برای ورود به متدهای چابک انتخاب کرده بودند. یکی تاکید می‌کرد که می‌خواهد مبتنی بر Scrum کار کند و دیگری تاکید می‌کرد که می‌خواهد بهبود (Improvement) ایجاد کند. تیم اول ناخودآگاه به این سمت حرکت کرد که واو به واو متد Scrum را بر اساس نیازهایش اجرا کند. در حالی که تیم دوم، به فکر مشکلات و مسائل خود بود و برای رفع آنها، دنبال راه حل می‌گشت – منبع راه حل مهم نبود، حتی تجارب گذشته تیم -.
هر چند اشکال، به اجرا بر می‌گشت و اشکالی به متدها وارد نبود، اما ناخودآگاه، تیم به این گونه تفکرات – واو به واو اجرا کردن متدها و بسته‌شدن تفکر و خلاقیت- متمایل می‌شود و گریز از آن دشوار است.

تازه‌کار: وقت به پایان رسیده است. آیا می‌توانید مرجعی برای موضوع گفت‌وگوی بعدی معرفی کنید.

چابک: قطعاً.
پیشنهاد می‌کنم که دو مرجع اصلی چابکی را مطالعه کنید. یکی از بین توسعه‌دهندگان بیرون آمده و دیگری از مدیران پروژه و رهبران تیمها. اولی بیانیه چابک (Manifest for Agile Software Development) و دیگری اعلامیه وابستگی متقابل (Declaration of Interdependence) است.

تازه‌کار: سپاسگزارم.

چابک: من هم همین طور. تا دیداری دیگر، بدرود.

گزیده:

پسری از مادرش پرسید: چگونه خواهم توانست برای خودم زنی لایق پیدا کنم؟
مادر پاسخ داد: نگران پیدا کردن زن لایق نباش، روی مردی لایق شدن تمرکز کن.
مرجع: از میان نامه‌ها